Ostatnie 30 lat były czasem niezwykłych przemian w całej Polsce. Jednym z miast, które dokonały najbardziej zdumiewających osiągnięć w dziedzinie poziomu życia mieszkańców, zagospodarowania przestrzennego, czy szeroko pojętego zrównoważonego rozwoju z całą pewnością jest Rzeszów. O dotychczasowych dokonaniach i planach na przyszłość z prezydentem miasta Rzeszowa Konradem Fijołkiem rozmawiał Adrian Kolano.
AK: W 2020 roku Rzeszów zajął drugie miejsce w Polsce w Rankingu Zrównoważonego Rozwoju Jednostek Samorządu Terytorialnego, tym samym pozostając w czołówce polskich miast. Panie Prezydencie, czy mógłby Pan przedstawić wizję zrównoważonego rozwoju dla Rzeszowa na najbliższe lata – co jest szczególnym powodem do dumy, a jakie obszary wymagają jeszcze poprawy?
KF: Rzeszów rozwija się bardzo dynamicznie i już ten fakt sam w sobie jest powodem do zadowolenia, ale tym co napędza miasto i daje mu rozwój jest gospodarka. Gospodarka, która zapewnia miejsca pracy dla mieszkańców, sprawia, że chcą tu mieszkać i wiązać swoją przyszłość z Rzeszowem. Rzeszów i Podkarpacie stawiają na innowacje. Bardzo dynamicznie rozwija się przemysł związany z lotnictwem, informatyką i nowymi technologiami. W „Dolinie Lotniczej”, której stolicą jest Rzeszów, swoje fabryki mają MTU, Borg Warner, Pratt & Whitney, EME Aero, Collins Aerospace, Phoenix Contact i inni. To spowodowało powstanie tysięcy nowych miejsc pracy. Do pracy w tych firmach zgłaszają się ludzie z całej Polski i pozostają tu na stałe. Bo mówiąc o strategii rozwoju i potencjale gospodarczym regionu, nie możemy zapomnieć o inwestycji w kapitał ludzki. A my inwestujemy. Od kilku lat w Rzeszowie przybywa nowych żłobków, przedszkoli i szkół. W tym roku zostanie oddana szkoła podstawowa z przedszkolem i dużą halą sportową na osiedlu Drabinianka. W tym roku rozpoczynamy też rozbudowę szkół na osiedlach Staromieście i Matysówka, budowę hali sportowej z zapleczem sanitarnym i boiskami przy Zespole Szkół nr 1. I również tym roku, mieszkańcy Rzeszowa skorzystają z basenu przy ul. Matuszczaka. Basen ma być również Centrum Przygotowań Olimpijskich i bazą treningową dla skoczków do wody Stali Rzeszów. W zaproponowanym przeze mnie i przyjętym jednomyślnie budżecie są inwestycje, które będą realizowane na każdym rzeszowskim osiedlu. Dla mieszkańców bardzo istotny jest wiadukt pomiędzy ulicami Wyspiańskiego i Hoffmanowej. Czekają też na Podkarpackie Centrum Lekkiej Atletyki, Rzeszowskie Centrum Komunikacyjne i aquapark.
Ale inwestycja w kapitał ludzki to inwestycje w edukację. Inteligentne rozwiązania w edukacji to między innymi szkoły wyposażone we wszelkie pomoce edukacyjne, internet szerokopasmowy, tablice elektroniczne, drukarki 3d, a także nowoczesną infrastrukturę sportową. Szkoły bezpieczne, z pełnym monitoringiem, a także internetowymi dziennikami lekcyjnymi dzięki którym rodzice mają stały podgląd jak uczy się dziecko i czy jest w szkole. Szkoły przygotowane do nauki w formie stacjonarnej jak i online, co miało wielkie znaczenie podczas pandemii, ponieważ nasze szkoły jako jedne z niewielu były w momencie wprowadzenia lockdown’u, gotowe do zdalnego nauczania. W ramach podpisanego porozumienia z firmą Microsoft mającego na celu polepszenie warunków i sposobu nauczania, we wszystkich rzeszowskich szkołach każdy z nauczycieli i uczniów wszystkich szkół publicznych w Rzeszowie uzyskał bezpłatny dostęp do oprogramowania Microsoft 365 oraz prawo do jego instalacji na 5 komputerach, 5 tabletach oraz 5 smartfonach. Dzięki temu młodzież i pedagodzy mają możliwość swobodnego korzystania z najnowszych rozwiązań chmurowych Microsoft w szkole, w domu i w każdym innym miejscu, z którego przychodzi im się uczyć bądź pracować.
Prężnie rozwija się ośrodek akademicki. Co roku powstają tu nowe kierunki studiów zaspokajające potrzeby rynku. Nie bez znaczenia stało się również dostosowanie oferty edukacyjnej szkół wyższych do panującego na rynku zapotrzebowania. Nowe kierunki studiów oraz programy edukacyjne odpowiadają na potrzeby przyszłych pracodawców, doskonale wpisując się w tematykę innowacji i rozwoju technologicznego Podkarpacia. Rzeszów to miasto gdzie studiuje najwięcej studentów w UE w przeliczeniu na 1 tys. mieszkańców.
Niewątpliwie istotną rolę w rozwoju miasta odgrywają liczne inicjatywy społeczne. Mieszkańcy zaangażowani są w projekty dotyczące rozwoju terenu, wdrażają w życie innowacyjne pomysły oraz stają się kluczowymi doradcami w kwestiach dotyczących komfortu życia.
To, na czym mi szczególnie zależy, to jak największy udział mieszkańców w życiu i rozwoju miasta. Rozwijamy politykę informacyjną tak, aby każdy mieszkaniec, czy to dzięki mediom tradycyjnym czy społecznościowym, wiedział co dzieje się w mieście i mógł brać w tym udział. Aby to obywatele decydowali o sprawach, które ich dotyczą. Podczas wspólnych konsultacji decydujemy gdzie mają być parki, gdzie deptaki, jak przebudować miasto dla lepszego komfortu życia mieszkańców. Zapraszamy do udziału w życiu Rzeszowa wszystkie grupy społeczne. Stworzyliśmy Społeczną Radę Sportu, Radę Seniorów, Radę Gospodarczą, tworzymy Radę Kultury, Radę Kobiet, powołaliśmy Rzecznika ds. Osób niepełnosprawnych, wspieramy NGO’sy w różnego rodzaju programach. Rozmawiamy z mieszkańcami bo to ich miasto i oni powinni decydować o jego przyszłości. W miejskim laboratorium Urban Lab Rzeszów, spotykają się różne środowiska, grupy społeczne aby rozmawiać i decydować o kształcie miasta w przyszłości. I to mieszkańcy zadecydowali gdzie chcą mieć parki kieszonkowe, oddalone od domów zaledwie o kilkaset metrów. W ubiegłym roku powstały cztery, a wiosną będą kolejne. Mieszkańcy zgłaszają również, gdzie trzeba wybudować place zabaw, gdzie wyremontować, poprawić i miasto to realizuje. Nad Wisłokiem właśnie budujemy plac zabaw dla dzieci z niepełnosprawnościami. Piękne miejsce do spędzania czasu i do tego funkcjonalne. Tego chcieli mieszkańcy. Robimy wiele aby przestrzeń do życia w Rzeszowie była przyjazna.
Obszar niezwykle istotny, spędzający dzisiaj sen z powiek to dbałość o klimat. Tu również działamy. Wymieniamy tzw. „kopciuchy” na piece gazowe, ekologiczne, prowadzimy mnóstwo akcji edukacyjnych i współpracujemy ze stowarzyszeniami proekologicznymi, jak Ekoskop, czy Strażnicy drzew.
AK: 19 stycznia tego roku miała miejsce 668 rocznica lokacji Rzeszowa. Czy Rzeszów, jako miasto z tak długą i piękną historią, będąc jednocześnie określany stolicą innowacji ma się czym poszczycić na tle regionu Europy Środkowo-Wschodniej?
Rzeszów, jak przystało na stolicę innowacji wprowadza nowe technologie zarówno w dziedzinie gospodarki, kultury, edukacji czy w codziennym życiu, aby ułatwić codzienne sprawy mieszkańcom. Mamy cyfrową inwentaryzację zieleni miejskiej i system monitoringu jakości powietrza.
Nasze najnowsze innowacyjne rozwiązanie to najnowocześniejsza w Polsce strefa parkowania, z monitoringiem miejsc postojowych. Działanie systemu monitoringu miejsc parkingowych opiera się na analizie obrazu z kamer obserwujących parkingi. System informatyczny za pomocą sieci neuronowych przetwarza uzyskany obraz, badając czy dane miejsce postojowe jest wolne czy zajęte. Informacja o zajętości miejsc jest pokazywana kierowcom na dwa sposoby, na tablicach rozmieszczonych w przestrzeni miasta i na smartfonach. Ta strefa to taki bezpieczny i monitorowany miejski parking, a dodatkowo wygoda dla kierowców, którzy nie tracą czasu na szukanie miejsc parkingowych, bo tablice lub telefon naprowadzają ich, jak najbliżej docelowego miejsca. Daje to oszczędność paliwa i jest ekologiczne, bo zmniejsza ilość spalin w centrum miasta.
Drugim takim smart rozwiązaniem jest oddana końcem ubiegłego roku do użytku, multimedialna instytucja kultury – Rzeszowskie Piwnice. To super-nowoczesna trasa podziemna, pełna najnowszych technologii, które sprawiają, ze zwiedzanie jej jest niezwykle atrakcyjną przygodą.
Takie nowoczesne i funkcjonale rozwiązania wprowadzamy w Rzeszowie od lat. Np. w dziedzinie mobilności. Budujemy nowe drogi w wysokim standardzie, obowiązkowo ze ścieżkami rowerowymi i naszpikowane nowoczesną technologią, która pozwala algorytmom komputerowym upłynniać ruch. Dążymy do wprowadzenia, tak jak w większości nowoczesnych miast, zasady odwróconej piramidy, gdzie preferowanym sposobem poruszania się po mieście będą rowery, hulajnogi, pojazdy współdzielone, następnie środki komunikacji miejskiej, a prywatne samochody dopiero na koniec. Mamy nowoczesną flotę autobusów zasilanych ekologicznie lub z odnawialnych źródeł energii. W samych autobusach, także mamy rozwiązania smart. Jako pierwsi w Polsce wprowadziliśmy system MTT. System ten daje pasażerom możliwość płatności kartą, telefonem czy nawet zegarkiem, a pod koniec dnia algorytm nalicza najkorzystniejszą dla pasażera stawkę opłat. Nasze przystanki autobusowe są klimatyzowane latem, a ogrzewane zimą i zasilane energią słoneczną.
Rzeszowski dworzec lokalny jest pierwszym tego typu obiektem w Polsce- neutralnym energetycznie. Nadwyżkę prądu wyprodukowanego przez panele fotowoltaiczne dworzec “oddaje” do sieci energetycznej. Kierowanie ruchem odbywa się w pełni automatycznie, monitoring opierający się na kamerach i algorytmach sztucznej inteligencji wspomaga wystawianie faktur przewoźnikom za postój na dworcu i zatokach autobusowych.
AK: W 2020 r. Rzeszów miał najwyższy przyrost naturalny w Polsce. Stolica Podkarpacia, która według rankingu Financial Times jest uznawana za miasto przyszłości, może się również poszczycić wyjątkowym kapitałem ludzkim i świetnymi warunkami dla rozwoju biznesu. Panie Prezydencie, czy może Pan pokrótce przedstawić wizję rozwoju Rzeszowa jako miasta przyjaznego dla mieszkańców? Co według Pana jest najważniejsze dla przyszłości Rzeszowa?
Miasto przyjazne dla mieszkańców to moje marzenie i mój cel. Nad tym, o czym przed chwilą opowiadałem, pracuję od lat. Ale najważniejszym dla mieszkańców, tym co sprawi, że będą chcieli mieszkać właśnie tu, jest budowanie jakości życia. Zdrowia, komfortu, miejsca do wypoczynku i spędzania wolnego czasu. Czyli miasto powinno być przyjazne, zielone, i dawać swoim mieszkańcom miejsca wypoczynku. I to w bliskiej odległości od domu. To małe parki kieszonkowe w odległości 10 minut spaceru, to ławeczki dla seniorów aby w drodze do tego parku mogli przysiąść i odpocząć. To palce zabaw dla dzieci, także tych z niepełnosprawnościami. To miejsca kultury, gdzie artyści będą mogli prezentować swoje dzieła, a my je podziwiać, to miejsca na potańcówki miejskie, małe osiedlowe koncerty. Takie miejsca, które budują nasze lokalne społeczności. Żebyśmy znali i lubili naszych sąsiadów, żebyśmy na osiedlu czuli się jak w domu – wygodnie i bezpiecznie. Żeby każdy mieszkaniec i ten mały i ten starszy znalazł dla siebie zajęcie, sposób na spędzanie czasu i nie czuł się samotny. Bo inwestowanie w kulturę współcześnie to tak naprawdę inwestowanie w fundament pod dalszy rozwój miasta. Podczas ubiegłorocznych „Atrakcji na Wakacje” zaproponowaliśmy mieszkańcom prawie 300 różnych wydarzeń, aby każdy znalazł coś dla siebie. I tak robimy przez cały rok. Mimo pandemii w miarę możliwości, organizujemy im wolny czas.
AK: Wszyscy wiemy, że tereny zielone były od zawsze ważnym elementem zrównoważonego rozwoju, a Rzeszów mógł się szczycić mianem jednego z najbardziej zielonych miast Polski. Panie Prezydencie, jak ocenia Pan przyszłość terenów zielonych wokół rzeki Wisłok, która w ostatnich latach jest poddawana dynamicznym przemianom?
Pracujemy nad tym aby tereny wokół Wisłoka były miejscem rekreacji i spędzania wolnego czasu dla rzeszowian. Dlatego stworzyliśmy projekt planu zagospodarowania dla tych terenów. Zakłada on utworzenie elementów małej architektury oraz zieleni. Na razie jednak trwają rozmowy z deweloperami aby miasto mogło pozyskać część gruntów. Równolegle do rozmów z deweloperami, trwają również prace nad Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego dla terenu całego miasta Rzeszowa, czyli także dla terenów nad Wisłokiem.
Tereny nad Wisłokiem to miejsce na ścieżki rowerowe, biegowe wzdłuż całej jego długości, przejazdy, łączące ścieżki i utworzenie infrastruktury wypoczynkowej wzdłuż brzegów Wisłoka (budowanej przez miasto i oddawanej w dzierżawę lub użyczenie dla tych, którzy będą chcieli zaoferować rzeszowianom atrakcje, miejsca do sportu, rozrywki i gastronomii). Potrzebujemy tu też terenów dzikich, naturalnych wzdłuż Wisłoka. Mamy rezerwat przyrody Lisia Góra, o który przyszedł czas zadbać. Zbliża się wiosna i zabieramy się do pracy. Tak jak w ubiegłym roku, będziemy siać coraz więcej łąk kwietnych. Pieniądze na ścieżki biegowe są zabezpieczone w tegorocznym budżecie. Kończymy wspomniany, przepiękny plac zabaw dla dzieci z niepełnosprawnościami. Szykujemy też zagospodarowanie tzw. kopca konfederatów. Projekt planu zagospodarowania dla okolic kopca jest gotowy. Obejmuje powierzchnię 58 hektarów, ich przeznaczenie to oczywiście tereny rekreacyjne i zielone. Od 4 do 24 marca zaplanowano jego wyłożenie. Dyskusja publiczna jest zaplanowana na 23 marca.
